Organisatie

Door: Christiaan Luttenberg
redactie De HarpijEen kwart eeuw ´De Harpij´

Inmiddels zijn we bezig met de 25e jaargang van het vakblad ´De Harpij´. Een goed moment om eens met wat van de oprichters terug te blikken.

Dat deden we eerder dit jaar samen met Peter Lindeboom en Frits Hoeksma uit het voormalige Dierenpark Wassenaar.

Hoe het allemaal begon
Het was ergens in 1980 dat Frits en Peter samen met Marianne de Wit en Paul Wisse het idee hadden om naar buitenlands voorbeeld een onafhankelijk vakblad op te richten voor dierverzorgers. Marianne en Paul werkten ook in Dierenpark Wassenaar. Het blad (toen nog op A4 formaat) zou vier keer per jaar gaan verschijnen met als doel : het uitwisselen van ervaring met vakgenoten om op die manier de kennis te vergroten en waar nodig motivatie op te wekken. In die tijd had je veel gebouwen voor een bepaalde diergroep(zoals vogelhuis en reptielengebouw), met als gevolg veel gespecialiseerde verzorgers. Men vond dat informatie over de dieren niet alleen iets voor op kantoor was, maar juist ook voor de verzorgers beschikbaar moest zijn. Dat er in die tijd er niet echt sprake kon zijn van medewerking vanuit de directies was wel te verwachten na woorden als censuur in het voorwoord. Daarom werd er ook voor de Harpij gekozen als naam voor het blad. Een krachtige zelfstandige vogel die zich vaak alleen in de jungle moet zien te handhaven.

Na een soort van promotie-tour langs de verschillende dierenparken vond er een jaar later al een eerste bijeenkomst van contactpersonen plaats. Koen Brouwer (toen nog biologiestudent) komt de redactie versterken en het aantal abonnees loopt op tot 200. Het kort nieuws uit de verschillende parken word een belangrijk deel van de inhoud van het blad.

Alles lijkt voorspoedig te verlopen, maar in 1983 heeft de dreigende sluiting van Dierenpark Wassenaar, waar een groot deel van de redactie werkzaam is, een negatief effect op de betrokkenen en het aantal lezers daalt richting de 150.

Het jaar erop verschijnt De Harpij slechts een maal, de redactie bestaat nog uit slechts twee personen en bij de N.V.D. word een verzoek om financiële steun afgewezen.

Ondanks dat in 1985 Dierenpark Wassenaar haar poorten definitief sluit, begint de motivatie bij de redactie terug te komen. Chris Peters (Diergaarde Blijdorp) maakt inmiddels deel uit van redactie en verschillende redactieleden wonen een congres bij van de Amerikaanse dierverzorgersorganisatie AAZK in Miami.

Vanaf dat moment gaat het weer de goede kant op. Het formaat wordt gewijzigd naar A5 en met de eerste Belgische abonnees gaat de oplage naar ruim 220.

De eerste omslag in kleur is een feit dankzij een donatie van de drukker. Maar ook de dierentuinen zien het nut van de organisatie en komen met een financiële bijdrage.

De oplage loopt op tot 300 stuks en er ontstaan plannen voor een congres op de eerste officiële Harpij-contactdag in 1987. Op die dag wordt er ook besloten om een stichting op te richten voor dierentuinpersoneel met als hoofddoel: de verbetering van de verzorging van niet-huisdieren.

Op 18 mei 1988 is het dan zover. Ruim honderd verzorgers uit Nederland en België nemen deel aan het eerste Harpij-congres dat plaats vindt in Ouwehands Dierenpark te Rhenen. Hier wordt meteen de stichting ´De Harpij ´officieel opgericht. Het volgende jaar zijn er al ruim 130 deelnemers bij het tweede congres dat in Artis plaatsvindt. Ook het aantal abonnees stijgt gestaag en gaat richting de 450 !

Vanuit Duitsland komt een verzoek om hulp bij het opzetten van een vakblad voor dierentuin - personeel. Mede dankzij de hulp van De Harpij verschijnt in 1990 de eerste uitgave van het vakblad ´Arbeitsplatz ZOO´.

Na 10 jaar is er niemand van de oprichters meer actief bij de harpij, maar hun droom van toen heeft niet stilgestaan. Het vakblad ziet er nu een stuk professioneler uit, aldus Frits en Peter, en ze vinden de workshops ook een erg goede ontwikkeling. Ze zouden het wel toejuichen als ook de kleinere parkjes deel uit gingen maken van de stichting!

Tot op de dag van vandaag is er jaarlijks een Harpij-congres, en de Harpij is ook nauw betrokken bij het ICZ. Deze internationale organisatie is opgebouwd uit zeven verschillende partijen die allemaal vergelijkbaar zijn met De Harpij, en organiseert vanaf 2003 elke drie jaar een International Congress on Zookeeping (ICZ). Het eerste internationale congres vindt plaats in Nederland, in Vogelpark Avifauna. Een goede opvolger vindt dit jaar plaats in Australië. Naast deze informatieve bijeenkomsten zijn er ook verschillende sportieve uitspattingen, en ook dit blijken goede manieren te zijn om verzorgers met elkaar in contact te brengen.

De stichting geeft naast het blad ook regelmatig ander drukwerk uit. Zo verschijnt er in 1994 een boekje over afkortingen in dierentuinland (AZL), en het jaar daarop het Diergeneeskundig woordenboek. Het in 1998 verschenen Harpij verrijkingsboek heeft ondertussen de status van klassieker verworven en is vertaald in meerdere talen.

Dat voor de (EAZA)tuinen het ondersteunen van natuurbeschermingsprojecten in situ een steeds belangrijkere plek krijgt mag bekend zijn, en de Harpij als ‘associated member’van de EAZA kan zich daar goed in vinden. Daarom wordt sinds 2004 van alle deelnemers aan Harpij actieviteiten een euro gevraagd, die dan vervolgens in het Harpia-fonds wordt gestort.

Vanaf 2005 betaalt ook elke abonnee een euro extra voor het Harpij-abonnement. Op deze manier wordt er een behoorlijk bedrag bij elkaar gesprokkeld. Jaarlijks wordt het verzamelde geld overgemaakt naar het Peregrine Fund. Het doel van deze stichting is onder andere het in stand houden van ons boegbeeld de Harpij. Regelmatig is er over de werkzaamheden bij het Peregrine-Fund in ons blad te lezen.

Al met al kunnen we met gepaste trots terugkijken op de eerste 25 jaar, en vol vertrouwen met 980 abonnees werken aan de volgende 25.